افرادی که درگیر یک سری بیماریها و یا ناتوانی ها هستند معمولاً از کمبود ویتامین و مواد معدنی رنج می برند در چنین شرایطی باید تفاوت مکمل دارویی و مکمل غذایی مشخص شود تا بدانند که کدام یک برای آنها مناسب تر است. در ابتدا تعریفی از مکمل های دارویی و غذایی خواهیم داشت و سپس تفاوت این دو مکمل را با هم مورد بررسی قرار می دهیم.
مکمل غذایی در یک نگاه
پیش از اینکه مکمل دارویی را مورد بررسی قرار دهیم دوست داریم کمی در مورد مکمل غذایی صحبت کنیم چون درک آن آسانتر است. مکمل های غذایی به مکملهایی گفته میشود که از میزان زیاد ویتامین و مواد معدنی ساخته شده اند در واقع در این مکملها از موادی با اثرات فیزیولوژیکی بسیار مفید استفاده شده است. مکمل های غذایی معمولا برای تکمیل رژیمهای غذایی تجویز میشوند و سبب میشود که بدن به سطح مفیدی از مواد دست یابد و به این ترتیب ناتوانی و بیماری از بدن دور می شود. از مکمل های غذایی برای درمان و همینطور برای پیشگیری از بسیاری از بیماری ها می توان استفاده کرد مسئلهای که وجود دارد این است که برخی از مکمل های غذایی خاص را نمیتوان برای همه افراد مناسب دانست و از سوی دیگر اگر در استفاده از مکمل غذایی افراط صورت بگیرد بدن دچار مشکل میشود. معمولاً در بازار مکمل های غذایی هم به صورت قرص و پودر و هم به شکل کپسول و عصاره عرضه می شوند. شما برای تهیه مکمل غذایی نیاز به نسخه پزشک ندارید و شاید تفاوت مهمی که بین مکمل غذایی و مکمل دارویی وجود داشته باشد همین لزوم یا عدم لزوم نسخه پزشک است.
مکمل دارویی در یک نگاه
مکمل دارویی نیز از نظر محتویات دارای یک سری ویتامینها و مواد معدنی است. مکملهای دارویی اغلب برای درمان بیماری های گسترده تر و حادتر مورد استفاده قرار می گیرند و تفاوت اصلی که بین مکمل دارویی و مکمل غذایی وجود دارد در دوز محتویات آنها است. در واقع وقتی شرایط بیمار بحرانی باشد نیاز به استفاده از مکمل های دارویی با دوز مشخص خواهد بود و شاید مکمل غذایی اثر بخشی لازم برای بیماریهای حاد را نداشته باشد. به زبان ساده می توان این طور بررسی کرد که مکمل دارویی نوعی دارو محسوب می شود که توسط پزشک تجویز شده و برای هر شخص با توجه به شرایط او ارائه می شود اما این موضوع در مورد مکمل غذایی وجود ندارد.
تفاوت مکمل غذایی و مکمل دارویی از نظر اثربخشی
حال که تعریفی از مکمل دارویی و مکمل غذایی را در ذهن خودمان طبقهبندی کرده ایم می بایست به تفاوت این دو مکمل بپردازیم تا انتخاب بهتری برای ما فراهم شود. دقت کنید که تفاوت اصلی بین مکمل دارویی و غذایی در شدت اثر آنها است در واقع مکمل های دارویی از نظر دوز قوی تر هستند و این موضوع سبب میشود تا اثربخشی آنها بیشتر شود اما برای خرید مکمل دارویی قطعاً نیاز به نسخه پزشک دارید و می بایست شرایط بیماری شما توسط پزشک بررسی شود. از سوی دیگر مکمل های دارویی در تولید و عرضه یک سری سختگیریها دارند، برای تولید مکمل دارویی قطعاً نیاز به کارازمایی بالینی خواهد بود در واقع مکملهای دارویی پیش از اینکه در بازار عرضه شوند می بایست مورد تایید سازمان غذا و دارو قرار بگیرد در غیر اینصورت عرضه آنها به بازار مشکلساز خواهد بود. اگر یک شخص به صورت خودسرانه از مکمل های دارویی استفاده نماید نه تنها اثر سلامتبخش ندارد بلکه سبب ایجاد مشکلات زیادی در بدن او میشود بنابراین مکملهای دارویی قطعاً نیاز به تجویز پزشک خواهند داشت.
مکمل های غذایی شرایط سختگیرانه ای ندارند و بسیاری از افراد میتوانند بدون نیاز به نسخه آنها را از بازار تهیه نمایند و وارد رژیم غذایی خود کنند افرادی که در سنین بزرگسالی هستند از مکمل های غذایی مانند کلسیم و ویتامین دی و انواع ویتامین ب به صورت روزانه استفاده میکنند تا بتوانند مشکلات پوکی استخوان و یا فشار خون خود را مورد کنترل قرار دهند.
حال سوال اینجاست که برای حل بیماری خود به سراغ مکمل های دارویی برویم و یا مکمل غذایی؟
دقت کنید که هر یک از مکمل های دارویی و غذایی شرایط خاص خود را دارند و به طور کلی اگر یک بررسی ساده انجام دهیم، بسیاری از بانوان ایرانی از کمبود ویتامین دی رنج می برند این موضوع سبب بروز سردردهای شدید و تعریق زیاد در آنها میشود و تا حد زیادی افسردگی ایجاد میکند بنابراین دریافت مکملی که شامل ویتامین دی باشد برای آنها مفید خواهد بود در چنین حالتی مکمل غذایی کفایت میکند اما اگر شخص آزمایش دهد و مشکل و بیماری او عمیق تر تشخیص داده شود قطعاً پزشک باید مکمل دارویی تجویز نماید. استفاده بیش از اندازه از مکمل های دارویی سبب می شود که بدن انسان دچار مشکل شود و این موضوع گاه به مسمومیت یا اوردوز در انسان منجر می شود در صورتی که ویتامین دی را بیش از اندازه مصرف کنید احتمال مسمومیت و حالت تهوع و حتی تکرر ادرار نیز وجود دارد.
تفاوت مکمل دارویی و مکمل غذایی از نظر شیوه مصرف
مکمل ها می توانند در مدل های قرص، کپسول، عصاره، شربت، پودر و … ارائه شود بنابراین شکل استفاده از آنها بر اساس تجویز پزشک و یا سلیقه بیمار در نظر گرفته می شود مثلاً کودکان شکل شربت مکمل ها را بیشتر قبول دارند اما بزرگسالان معمولا از قرص یا کپسول استفاده می کنند.
در شیوه مصرف مکمل ها باید به یک نکته مهم توجه کنید این که بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی با برخی از داروها تداخل داشته و سبب می شود که اثر گذاری دارو کاهش یابد بنابراین مکملها نباید با داروها به صورت همزمان مصرف شوند. از سوی دیگر مصرف مکمل ها نباید طولانی مدت باشد. شیوه مصرف مکمل دارویی توسط پزشک و در دوره های ۲۰ الی ۳۰ روز اعلام می شود.
بهترین مکمل دارویی
اینکه بخواهیم مکمل خاصی را به عنوان بهترین مکمل دارویی معرفی کنیم منطقی به نظر نمی رسد چون بر اساس شرایط بدن فرد مکمل های مختلفی در بازار عرضه میشود که شاید برای یک شخص بسیار مفید و برای شخص دیگر مضر و آسیبرسان باشد اما قرص جوشان یک مکمل غذایی است که شامل ویتامین c بوده و افراد زیادی از آن استفاده می کنند تا بدن خود را ایمن نگه دارند و از سوی دیگر مکمل کلسیم برای کسانی که بالای ۵۰ سال هستند برای جلوگیری از پوکی استخوان انتخاب خوبی است. قرص آهن از دسته مکمل دارویی مصرف میشود که به زنان جوان تجویز شده و از کم خونی و فقر آهن جلوگیری می کند. کیفیت مکمل دارویی از نظر فرمولاسیون تولید متفاوت از مکمل غذایی است بنابراین بهتر است در خرید مکمل های دارویی به برند تولید کننده آن نیز دقت نمایید.